Dick Bruna: de 4 voordelen van een proeflezer

Een positieve reactie van degene die jouw stukken naleest, kan een steuntje in de rug zijn. En echt niet alleen als je net bent begonnen: ook grote schrijvers zijn vaak pas gerust als hun proeflezer zijn fiat heeft gegeven.

De dood van Dick Bruna kwam uitgebreid in de media. In BN/DeStem vertelde een van zijn vrienden de dag na Bruna’s dood: “Irene [zijn vrouw] gold als zijn artistieke geweten: als zij maar één wenkbrauw fronste, dan was de tekening of de tekst afgekeurd.”

De vrouw van Jan Terlouw, Alexandra, liep tegen de tachtig toen ze debuteerde. Jan Terlouw vertelde bij het uitkomen van haar roman De man van Tsinegolde: “Mijn vrouw heeft haar hele leven gefungeerd als het rode potlood voor wat ik schreef.”

Bruna en Terlouw, twee grote namen die zich niet schamen voor het feit dat ze hun teksten en tekeningen eerst aan hun vrouw lieten zien. Vrijwel elke auteur heeft een proeflezer.

Ook jij kan voor je blogs baat hebben bij iemand die feedback geeft vóórdat je je stukken publiceert. Een overzicht van de 4 belangrijkste redenen om een proeflezer in te schakelen.

1. Achtergebleven spelfoutjes

Is een taalfoutje hier of daar in je blog erg? Nee, het gaat om de inhoud. Toch herken je dit misschien wel: jij stoort je niet of nauwelijks aan een verdwaalde tikfout in de blog van een ander. Maar bij je eigen blog baal je ervan. Met twee maten meten: ik ken het van mezelf en weet intussen dat dit voor heel veel schrijvers en bloggers geldt.

Als jij met je blog bezig bent, zit je helemaal in je verhaal. Best kans dat je typefoutjes over het hoofd ziet. Je gaat bovendien schuiven met zinnen waardoor sommige woorden er dubbel in komen te staan of ontbreken.

Een proeflezer heeft net wat meer afstand tot de tekst. Als je iemand vindt – en dat hoeft echt geen professional te zijn – met wat feeling voor taal, dan zal die er zonder veel moeite het grootste deel van de spelling- en grammaticafoutjes uit halen.

2. Jouw bedoeling is niet duidelijk

De vriend van Dick Bruna heeft het over de frons van mevrouw Bruna. Als jouw proeflezer ook maar iets van twijfel laat blijken, moet je bij jezelf nagaan: wat is er aan de hand? Elke frons bij de proeflezer is een teken dat JIJ iets moet aanpassen.

Denk nooit: als je nou gewoon even aandachtig leest, dan snap je toch wel wat ik bedoel. Jij moet het je lezer zo gemakkelijk mogelijk maken. Misschien staat die lezer wel in een overvolle tram op een klein schermpje jouw blog te bekijken. Als hij zinnen steeds twee keer moet lezen om jouw tekst te begrijpen, dan is de kans groot dat-ie afhaakt.

3. De valkuil van de expert

Een proeflezer kan natuurlijk ook fronsen omdat hij de inhoud niet begrijpt. En taal is een dingetje, zinnen die niet lekker lopen idem, maar niet-begrijpelijk schrijven is een DING.

Jij hebt een hoop kennis, zodat de kans bestaat dat je in een redenering ongemerkt van b naar f springt. Voor een leek die de tussenstappen c, d en e niet kent, is de logica zoek.

Als de proeflezer een vraagteken zet bij de inhoud, kan dat heel goed aan zulke gedachtesprongen liggen. Zorg dat je altijd álle stappen uitlegt, hoe vanzelfsprekend ze voor jou ook zijn. Alleen dan krijg je de lezer mee van b, via c, d en e, naar punt f.

4. Zelfvertrouwen om te publiceren

Is de tekst duidelijk, leg je alles duidelijk uit? Mooi, dan zal de proeflezer zijn fiat geven. En door dat stukje goedkeuring klik jij misschien met wat meer zelfvertrouwen op publiceren.

Niet iedereen heeft hier last van, maar zeker in het begin kan het best spannend zijn om je blogs – en daarmee jouw mening – de wereld in te slingeren. Als de proeflezer zegt ‘het is helemaal duidelijk’, dan kan dat jou nét dat steuntje in de rug geven dat je nodig hebt.

De samenwerking met een proeflezer

• Vraag liever geen vakgenoot: die staat nu eenmaal niet in de schoenen van de leek.
• Zoek iemand die wat taalgevoel heeft, maar het hoeft echt geen copywriter te zijn.

Misschien is jouw ideale proeflezer je partner of een vriendin. Het is ook een taak die je bij een VA (virtual assistant) kunt neerleggen. En heb je een ondernemersbuddy, dan kun je misschien afspreken om elkaars blogs kritisch te bekijken.

Daarmee kom ik bij een belangrijk punt: zorg dat je openstaat voor de feedback die je krijgt. Vraag de ander: “Zet bij álles wat niet meteen duidelijk is een groot vraagteken. Dat helpt mij om m’n tekst te verbeteren.”

Kortom, vraag de ander expliciet om kritisch te zijn, om niet terughoudend om te gaan met de rode pen zodat jouw proeflezer zich echt uitgenodigd weet en kritisch dúrft te zijn.

Heb jij jouw Irene Bruna of Alexandra Terlouw al gevonden?

beeld: foto flickr.com / Uri Baruchin – cc by-2.0
inzetje: mijn door Dick Bruna gesigneerde boekje

Ook interessant voor je:

• 6 tips voor als je vastzit in een blogdip
• Authentiek bloggen: persoonlijk is niet privé
• Schrijftaal versus spreektaal: hoe JIJ voor meer doorkliks zorgt