Kill your darlings: stappenplan voor moord

Anno 2016 heb ik geen moeite meer met moord. Tot een jaartje of vijf geleden volgde ik een stappenplan om ‘mijn darlings’ de nek om te draaien. Mijn mooiste zinnen, verhalen en citaten deleten?

Less is more. Het is een cliché maar tegelijk een waarheid als een koe. Bij teksten – of het nu krantenartikelen zijn of blogs – is het belangrijk je af te vragen: draagt deze alinea, deze zin, dit citaat bij aan het doel van mijn verhaal?

Zo niet, weg ermee.

‘Kill your darlings’ heet dit in jargon. Maar jeetje, wat is dat soms lastig. Geldt dat ook voor jou? Misschien heb je dan iets aan mijn stappenplan. Ik moet je dan wel eerst bekennen dat ik geen maatje 36 meer draag…

Geen maatje 36 meer

Eigenlijk wist ik het al een paar jaar: zo small was ik niet meer en zou ik ook niet meer worden. Maar al die leuke kleren wegdoen betekende dat ik ’toegaf’ aan mijn nieuwe figuur. Dus ik liet de spijkerbroeken, de shirtjes en bloesjes hangen.

De knoopjes veranderden in verwijtende oogjes: misschien had je wat minder moeten eten. En de dag erna leek de ritssluiting van een spijkerbroek een vette smile vol leedvermaak. Hoe had ik daar ooit in gepast?

Je begrijpt, blij werd ik er niet van. De kleren moesten ergens naartoe waar ik ze niet meer hoefde te zien. Aan echt wegdoen was ik nog niet toe. En zo belandden enkele vuilniszakken met keurige etiketten erop in mijn logeerkamer.

Wat een ruimte had ik ineens in mijn kast. En uit het oog, uit het hart: ik miste de kleren niet. Een halfjaar later verhuisden de vuilniszakken naar de kledingcontainer.

Verhalen opruimen

Dat moet rond 2005 zijn geweest. Ik was op dat moment mijn boek aan het schrijven, een boek voor partners van thuiswonende dementiepatiënten (‘Mijn partner raakt de weg kwijt’ is in maart 2006 uitgekomen bij Pearson, uitgever van de Dummies).

Ik weet niet precies hoeveel gesprekken ik voerde met partners, maar het liep tegen de honderd. Zoveel verhalen om te vertellen! Ik moest een selectie maken. Maar verhalen weggooien voelde als verraad aan de mensen die die verhalen aan mij hadden verteld.

Toch moest ik knopen doorhakken. Maar hoe? Ik besloot hetzelfde stappenplan te volgen als met mijn kleding. Ik maakte een document aan met de titel ‘geschrapt’ en plakte daar de verhalen in die niet in het boek zouden komen.

Het boek kreeg vorm. Een week of twee voor de deadline mailde mijn redacteur me: er moesten nog 10.000 woorden uit. Ik zuchtte diep en ging aan de slag. En wat ik al vaker had gemerkt: het boek werd er beslist niet slechter op.

Op delete drukte ik nooit. Ik verhuisde mijn teksten alleen. Het documentje staat vast nog ergens op een oude harde schijf, maar ik heb er nooit meer naar gekeken.

Kill your darlings

Inmiddels zijn we tien jaar verder. De term ‘kill your darlings’ heb ik intussen al talloze malen aan anderen uitgelegd. Alleen is schrappen met de komst van internet minder noodzakelijk geworden; een internetpagina is niet aan x woorden gebonden.

Juist dáárom is het zo belangrijk kritisch naar je eigen teksten te kijken. Gewoon door het veel te doen, kan ik vrij goed mijn mooiste vondsten de nek omdraaien. Toch heb ik tot een jaar of drie geleden een documentje ‘geschrapt’ op mijn bureaublad gehouden.

Zo eens per maand keek ik het door. Het waren alinea’s uit blogs voor diverse klanten, stukken uit whitepapers, recensies en ga zo maar door. Alles door elkaar werd het een grappig en onbegrijpelijk soort proza dat ik zonder probleem kon weggooien.

Inmiddels moord ik met gemak. Het stappenplan heb ik niet meer nodig. Maar misschien kun jij er wat mee? Heb jij moeite om je blogs waar je zo hard en enthousiast aan gewerkt hebt, van alle overtollige grapjes, emoji’s en loze alinea’s te ontdoen?

Moord in 10 stappen

1. Laat je blog na het schrijven een dagje liggen.
2. Lees de tekst alsof je een van je lezers bent.
3. Welke zinnen dragen niet bij aan het geheel? Schrappen!
4. Gaat het om een anekdote die je liever zou laten staan…?
5. Vraag je af: wordt de tekst beter of slechter als je op delete drukt?
6. Is het antwoord ‘beter’, dan verplaats je de tekst naar ‘geschrapt’.
7. Troost jezelf: misschien komt dat stukje een andere keer van pas.
8. Neem eens per maand het bestandje door.
9. Wat eigenlijk geen ge-wel-di-ge content is, delete je definitief.
10. Je document zal vrijwel leeg zijn. En: je teksten worden er beter van!

Hoe meedogenloos ga jij om met je eigen creaties? Ik zou het leuk vinden om te horen. Misschien moord jij met gemak en ben ik gewoon een softie…

Ook interessant voor je:

• Show don’t tell: laat zien wat je in huis hebt
• Wat is jouw Via Gladiola?
• 21 verschillende soorten blogs