Gebruik begrijpelijke taal op je website

Wat gebeurt er als iemand de teksten op je website niet begrijpt? Hij verliest zijn interesse. Hij wordt geen klant bij je. Zo loopt ook jouw bedrijf elke dag klanten mis.

In Nederland hebben 2,5 miljoen volwassenen moeite met taal en/of rekenen (bron: Stichting Lezen & Schrijven). Dat is bijna 1 op de 5 mensen. De een is na de lagere school meteen gaan werken en heeft nooit meer een boek gelezen. De ander is dyslectisch. Weer een ander woont pas een paar jaar in Nederland.

Als we een tekst schrijven, moeten we ons afvragen: wat interesseert onze lezers, wat willen zij weten? Dan gaan we schrijven. Dat doen we meestal in onze eigen woorden. Op ons eigen taalniveau. Dus hoe we zelf spreken, lezen en schrijven.

We houden te weinig rekening met het taalniveau van onze lezers.

Wat zijn taalniveaus?

Een taalniveau is het niveau waarop we taal begrijpen en gebruiken. Er zijn 6 taalniveaus (zie tabel). Iemand die de taal net leert, heeft taalniveau A1.

Overheden en bedrijven schrijven meestal op C1. Mensen met taalniveau A1, A2 of B1 begrijpen de tekst niet. Dat is meer dan de helft van de volwassen Nederlanders (60%).

Mensen met taalniveau B2 begrijpen zo’n tekst met moeite. Die moeite doen ze alleen als de tekst ze echt interesseert.

Taalniveaus:

• A1: 5% van de mensen – 0% van de teksten
• A2: 15% van de mensen – 0% van de teksten
• B1: 40% van de mensen – 5% van de teksten
• B2: 25% van de mensen – 15% van de teksten
• C1: 10% van de mensen – 75% van de teksten
• C2: 5% van de mensen – 5% van de teksten

Conclusie: 60% van de lezers begrijpt een tekst op niveau C1 niet.

Let op: Deze taalniveaus hebben niets te maken met de AVI-leesniveaus van kinderen op de basisschool.

Waarom is begrijpelijke taal zo belangrijk?

Je wilt dat iedereen jouw tekst begrijpt. Jouw bijsluiter, brief, handleiding of de tekst op je website. Te moeilijk taalgebruik heeft grote gevolgen. Ik noem er drie.

1. Te moeilijke taal frustreert lezers

Kom je elke dag teksten tegen die je niet begrijpt? Hoe voel je je dan? Veel mensen met taalproblemen voelen zich dom en buitengesloten.

Iemand in een rolstoel kan niet naar binnen als er een hoge drempel is. En zo sluit je met te moeilijke teksten mensen buiten die moeite hebben met taal. Dat vergeten we vaak. Maar het is een drempel waar miljoenen mensen last van hebben!

Als overheden en bedrijven vaker begrijpelijke taal gebruiken, kunnen meer mensen meedoen aan de samenleving.

2. Je bereikt je doel niet

Jouw tekst heeft een doel. Dat doel bereik je niet als mensen jouw tekst niet begrijpen. De kans is groot dat ze je tekst niet eens (helemaal) lezen.

Gevolg: mensen zetten hun container op de verkeerde dag buiten. Ze betalen de rekening niet op tijd. Ze zijn verbaasd als ze verzendkosten moeten betalen. Ze bestellen in een webshop de verkeerde bank en sturen die teleurgesteld terug.

3. Begrijpelijke taal bespaart geld

Die bank die iemand terugstuurt, kost je geld. Duidelijke taal had jou die kosten bespaard. Bovendien heb je er een ontevreden klant bij… Andere voorbeelden:

• Als de teksten op jouw website duidelijk zijn, bellen minder mensen de klantenservice met vragen. Dat scheelt je in de personeelskosten.
• Je stuurt een onduidelijke e-mail naar een medewerker. Dan zal de medewerker vragen hebben. Dat kost jou tijd. Of de medewerker doet niet wat je had gevraagd. Dan kost het je geld.
• Als de tekst op jouw rekening duidelijk is, betalen meer mensen de rekening op tijd. Jij hoeft geen herinnering te sturen. Dat scheelt jou moeite.
• Als een bijsluiter onduidelijk is, nemen mensen hun medicijnen op de verkeerde manier in. Dat is slecht voor hun gezondheid. Sommige mensen belanden zelfs in het ziekenhuis. Dat kost de zorgverzekeraar veel geld.

Welk bedrijf kies jij?

Begrijpelijke taal gebruiken is dus goedkoper. Bovendien: als iemand je teksten niet begrijpt, gaat hij misschien naar een ander bedrijf.

Stel je voor, je zoekt op internet naar energiebedrijven. Bij het eerste bedrijf lees je:

[naam] is de grootste onafhankelijke energieleverancier van Nederland. En hard op weg in de markt voor internet, tv en bellen (Alles-in-1). Sinds 2005 breken wij met liefde traditionele markten open. Want wij geloven: hoe meer concurrentie, des te lager de prijzen. En des te beter de dienstverlening. En des te meer innovatie.

Internet, tv en bellen? Traditionele markten openbreken? Jij denkt: ik wil gewoon de stekker in het stopcontact kunnen steken.

Je zoekt verder. Het volgende bedrijf schrijft:

Energieleverancier van 2 miljoen mensen word je niet zomaar. Daar heb je veel ervaring voor nodig. Maar je moet ook goed luisteren. Door te luisteren, begrijpen we dat u meer uit de zon wilt halen.

De woorden in deze tekst zijn niet moeilijk. Maar de lezer moet op zoek naar de gedachte achter de tekst. Wat betekent ‘meer uit de zon halen’?

Op de derde website staat:

De voordelen op een rijtje.

– Altijd een scherpe deal. Ook voor trouwe klanten.
– Standaard 100% Wind en CO2-neutraal gas.
– Goedkoper tanken met Tankey.
– Al je energiezaken direct geregeld met gratis Regelneef app.
– Wij regelen de overstap!

Dit is meteen duidelijk. En daardoor aantrekkelijk. Grote kans dat je voor dit bedrijf kiest.

Alle teksten in begrijpelijke taal?

Misschien denk je: begrijpelijke taal is kindertaal. Dat is niet zo. Uit onderzoek blijkt: ook hoger opgeleiden lezen meestal liever een tekst op taalniveau B1 dan op C1. Een B1-tekst leest namelijk makkelijker en sneller.

Ik heb dit artikel op taalniveau B1 geschreven. Vind je dit vervelend lezen?

Wat je met een tekst wilt zeggen, noemen we de boodschap. Is elke boodschap in eenvoudig Nederlands uit te leggen? Ja, bijna altijd.

Soms kan je niet om vaktaal (jargon) heen. Leg zulke woorden één keer uit. Of zet er een linkje bij naar een website waar de term helder wordt uitgelegd.

Jargon is niet altijd ‘te moeilijk’. Een webshop met gereedschap voor loodgieters schrijft over waterpomptangen en s-koppelingen. Uitleg is niet nodig.

Voor mij is dit abracadabra 😉

Aan de slag met begrijpelijke taal

De belangrijkste kenmerken van teksten op taalniveau B1 zijn:

• duidelijke titels en tussenkoppen;
• genoeg witruimte en opsommingen;
• korte en persoonlijke zinnen, korte alinea’s;
• eenvoudige woorden die iedereen kent (leg jargon uit);
• geen woorden met een figuurlijke betekenis (spreekwoord, uitdrukking).

Zelf eenvoudig Nederlands gebruiken

Als je teksten gaat schrijven, is het belangrijkste advies: houd het simpel. Dit rijtje kan je gebruiken als checklist.

Vergeet niet: ook gesproken taal kan vaak makkelijker. Denk aan wat je vertelt in video’s, presentaties en toespraken. Ook dan kan je het rijtje als checklist gebruiken.

Op zoekeenvoudigewoorden.nl kan je zien of een woord in de woordenlijst B1 staat. Staat een woord niet in deze woordenlijst? Zoek op Synoniemen.net naar een makkelijker woord met dezelfde betekenis.

Er bestaat ook software die het taalniveau van een tekst meet. Voorbeelden hiervan zijn Klinkende Taal en Texamen. Ook zijn er cursussen over schrijven in begrijpelijke taal. Die kosten geld, maar dit geld verdien je heel snel terug.

Zoek een B1-tekstschrijver

Natuurlijk kan je een tekstschrijver inhuren om je teksten eenvoudiger te maken. Vraag om een voorbeeld van een tekst in begrijpelijke taal. Want niet elke tekstschrijver of copywriter weet hoe hij op B1-niveau moet schrijven.

• Leestip: in mijn blog Laten we samen internet toegankelijker maken vertel ik je waarom online drempels mij zo boos maken.

Met begrijpelijke taal op je website sluit je niemand buiten. Begrijpelijke taal helpt mensen die moeite hebben met taal. Tegelijk help je jouw bedrijf aan meer klanten. Vraag je af: wat kost het jou als mensen je teksten niet begrijpen?

Dit artikel verscheen eerder vandaag op Frankwatching.