Spreektaal schrijven is dé manier om je lezer aan te… ehh, spreken

Wil je dat de lezer jouw blog leest en in actie komt? Dan moet je zorgen dat je de lezer aanschrijft aanspreekt. In deze blog een aantal tips om aanSPREKENDE spreektaal te schrijven.

Je wilt op je website informeren, inspireren, motiveren. Wat ook maar het doel is van je tekst, als deze klinkt alsof-ie door een robot is geschreven, dan bereik je dat doel niet.

Het is als een avondje naar de schouwburg. Een saaie voorstelling zit je met moeite uit, en het voelt als een weggegooide avond.

Jouw publiek zit niet in een stoel in het donker. Hij zit met zijn telefoon in de hand, laptop op schoot of achter z’n bureau. Met om zich heen tig leuke dingen die hij óók kan doen.

Dus publiek haakt eerder af bij een blog dan bij een voorstelling.

En denk niet dat je in een business to business blog wegkomt met gortdroge teksten. Ook in b2b zal je met je informatie of inspiratie verder komen als je tegelijk de lezer weet te vermaken én te boeien (zodat hij al die leuke afleiding om zich heen vergeet).

Het verschil tussen schrijftaal en spreektaal

We pakken er de Van Dale even bij:

schrijf·taal (de; v(m); meervoud: schrijftalen)
van de spreektaal afwijkende taal die je wel gebruikt als je schrijft

spreek·taal (de; v(m); meervoud: spreektalen)
taal die je bij het gewone spreken gebruikt

Van Dale lijkt het normaal te vinden dat je andere taal gebruikt als je schrijft.

Nu zal je schrijftaal altijd wel een beetje afwijken van je spreektaal. Maar het gaat er mij om dat je de kloof zo klein mogelijk houdt.

We blijven nog even bij het woordenboek.

• ‘Aanspreken’ betekent tegen iemand beginnen te praten, maar óók in de smaak vallen.
• ‘Aanschrijven’ komt alleen voor in zinnen als ‘We hebben alle kranten aangeschreven’.

Ik ben geen Neerlandicus, maar ik vind het een grappig idee dat we met onze geschreven teksten mensen willen aanSPREKEN.

Conversational writing: spreektaal schrijven

Spreektaal schrijven noemen we ook wel ‘conversational writing’. Al je teksten mogen diezelfde losse stijl hebben, van e-mail tot blog, en van salespagina tot social media post.

Neem een voorbeeld aan persoonlijke blogs. Veel foodbloggers en reisbloggers zijn niet alleen goede storytellers; ze schrijven het zo op dat iedereen hun avonturen kan volgen.

Dát maakt hun teksten zo persoonlijk.

Er komt wat zwierigheid in… als dat bij jou past als persoon. Je gebruikt humor, of juist een krachtterm. Je gebruikt de stopwoordjes die zo typerend zijn voor jou.

Je hoort maar één kant van het gesprek. Maar soms duikt de andere persoon op in bijvoorbeeld een tussenkop, omdat je daarin een vraag zet die de onzichtbare gesprekspartner gesteld kan hebben.

Conversational writing zorgt ervoor dat je blog klinkt als een gesprek en niet als een schoolboek of handleiding.

Hoe doe je dat, spreektaal schrijven?

Het belangrijkste bij conversational writing is misschien wel: vergeet even alles wat je op school bij Nederlands hebt geleerd.

Neem jezelf eens een paar minuten op terwijl je met een klant praat (kan met elke smartphone). Luister de opname een paar keer terug, en dan zal je merken dat je tijdens het spreken tal van grammaticale regels breekt.

Je spreekt namelijk tegen iemand. En dan heb je er schijt aan of de taal klopt. ‘Schijt hebben’ is misschien niet zo netjes als ‘het lak hebben’, maar wat is krachtiger?

Communicatie draait niet om grammatica maar om elkaar begrijpen.

Alleen, in spreektaal plakken we zinnen aan elkaar en maken we zinnen niet altijd af. We denken na over wat we willen zeggen en veranderen midden in de zin van richting. Er valt een korte stilte, we beginnen opnieuw en de oude zin blijft in de lucht hangen.

Dus dat moet je aanpassen, verder zitten er in zo’n opname altijd mooie zinnen die je letterlijk kan overnemen.

Na een tijdje zal spreektaal schrijven je steeds makkelijker af gaan. Maar we zijn als een telefoon met een paar voorgeprogrammeerde apps. En de meest irritante app die zich niet laat verwijderen, is de vertaal-app in ons hoofd die spreektaal in schrijftaal vertaalt.

Sommige schrijvers laten die vertaal-app tijdens het schrijven aan staan. Ze veranderen hun schrijftaal in spreektaal door de tekst keer op keer te herschrijven.

Ikzelf vind het prettiger om heel bewust even de tijd te nemen om de vertaal-app uit te zetten. Dan begin ik te ouwehoeren. Ook mijn teksten hebben redactierondes nodig. Niet om er spreektaal van te maken, maar om mijn geouwehoer iets strakker te maken 🙂

En zo hebben we allemaal onze eigen manier van schrijven.

Iedereen heeft ook z’n eigen manier van bloggen. Toch zijn er gewoon dingen die goed werken en dingen die minder goed werken. Mijn e-book ‘Mijn beste 39 tips over zakelijk bloggen’ staat vol met makkelijk toepasbare tips.

Het mooiste compliment dat je kan krijgen

Hoe gaaf is het als iemand zegt bij een eerste live contact: “Jeetje, door je blogs heb ik echt het gevoel dat ik je al kende.”

Als iemand verrast zegt ‘dat je totaal anders bent dan in je blogs’, dan doe je iets niet goed?!

Blogs hebben de kracht om een relatie op te bouwen, lang voordat je iemand ontmoet. En als het goed is, hebben alle teksten op je site zo’n beetje dezelfde tone of voice.

Dat is jouw eigen, unieke geluid.
Jouw blogstem, die even uniek is als jouw spreekstem.

Stel dat je homepage amicaal is, de over-mij pagina stijf en je blogs de ene keer gortdroog en de andere keer vol humoristische anekdotes staan. Dan leert de lezer je niet kennen. Hij raakt in verwarring en vraagt zich af: “Wie is de echte Pieter / Karin / Marleen / Bob?”

Tips voor spreektaal in je blogs

Je spreekt zoals je spreekt. En jij weet hoe dat klinkt. Met de volgende tips ontdek je of jouw vertaal-app spreektaal-schrijftaal actief is. En zo ja, hoe je die kan uitzetten.

Gebruik simpele woorden

Je hebt geen jargon nodig om je expertstatus te bewijzen.

Als lezers je niet begrijpen, raken ze gefrustreerd en haken ze af. Dat merk je in een gesprek doordat de ander fronst, en wat doe je dan? Je legt de term even uit.

In een blog zie je de ander niet voor je.
Ga er daarom van uit dat de lezer geen voorkennis heeft.

Kent de lezer de term toevallig wel, dan zal hij zich echt niet betutteld voelen als jij in één of twee zinnen die term even toelicht.

Houd je zinnen en alinea’s kort

Begrijpelijke taal draait niet alleen om simpele woorden. Het gaat ook om zinslengte en het gemiddelde aantal lettergrepen per woord.

Ook de lay-out speelt een rol. Een woordenbrij leest niet lekker, net zoals een hoop geratel niet te volgen is. In deze blog lees je hoe een goede lay-out de leesbaarheid verbetert.

Gebruik ‘jij’ en ‘ik’

Romans hebben vaak een onzichtbare verteller. “De knappe dame opende de deur van haar auto toen ze ineens een zielig gepiep hoorde.” Maar als je het over jezelf hebt, zeg je: “Toen ik de deur van mijn auto opendeed, hoorde ik ineens een zielig gepiep.”

Inderdaad. die knappe dame uit het voorbeeld ben ik 🙂

Dit gaat vaker mis dan je denkt. Ik kom zoveel over-mij pagina’s tegen in de stijl van: “Jessie van Loon is van huis uit journalist en tekstschrijver.”

Wat ook veel voorkomt, is dat éénpitters het hebben over ‘wij’. Waarom mag de lezer niet weten dat je een éénpitter bent?

En als het gaat over de lezer, spreek ‘m direct aan. Dus ‘Misschien herken je dit probleem’ in plaats van ‘Veel lezers zullen dit probleem herkennen.

Vertel verhalen

Verpak je boodschap in een verhaal. We houden van verhalen. Ze lezen lekker weg en blijven beter hangen.

Verhalen doen bovendien een beroep op de emoties en zorgen dat lezers zich met je verbinden. Ze herkennen zich in je, zijn het met je eens, enz.

Lap de regels aan je laars

Zoals ik al aanstipte, spreektaal is veel minder aan regels gebonden dan schrijftaal.

Het vergt in het begin wat moet om de regels los te laten. Om ‘omdat-ie’ te durven schrijven of om een alinea met ‘en’ te beginnen.

Het stemmetje van de juf in je hoofd dat zegt wat wel kan en wat niet, is een van je meest aanwezige innerlijke critici.

Spreektaal is actieve taal

De toon van je blog wordt gevormd door je manier van spreken.
Je manier van spreken bepaalt de toon van je blog.

Zie je het verschil? Nog eentje:

• Je gegevens worden alleen gebruikt voor de doeleinden zoals beschreven in de privacyverklaring. (brrr)
• In de privacyverklaring lees je waarvoor we je gegevens gebruiken.

De tweede zin klinkt actiever, energieker, persoonlijker…
Spreektaal is actief en activerend. Trek dat door naar je teksten.

Brei er op tijd een eind aan

Dat breien heeft ook alles te maken met wollig taalgebruik.

Elke alinea, elke zin en elk woord moet toegevoegde waarde hebben. Anders verspil je de tijd van de lezer.

In In 10 stappen je tekst redigeren vind je bij stap 10 een aantal tips hoe je kan schrappen op tekstniveau, paragraafniveau, zinsniveau en woordniveau.

Stel vragen net als in een gesprek

Gesprekken vormen zich vaak rond vragen. Dat kan je in je blog ook toepassen. Vragen zetten je lezer aan het denken.

Tenminste, als het vragen zijn waarbij elk antwoord goed is.

Dus je vraagt naar iemands mening, of je laat iemand een voorbeeld bedenken.

Een wat-is-vraag is een ander type vraag. Kan je ook gebruiken, maar het moet geen overhoring worden, of een confrontatie met wat iemand (nog) niet weet.

‘Wat is de hoofdstad van Frankrijk?’ prikkelt niet. Toch zijn er situaties waarin je de vraag prima kan gebruiken.

De hoofdstad van Frankrijk? Juist, Parijs. Die van Finland? Wordt al moeilijker hè? Helsinki. Die van Swaziland? Yeah… got you 😉 Weet jij nog hoe je de hoofdsteden leerde? Wij hadden een ‘blinde kaart’ in de klas hangen die me mateloos fascineerde. Een witte kaart, met rode stipjes die steden moesten voorstellen.

Of iets dergelijks…

Gebruik voorbeelden, trek parallellen

In een gesprek zie je de ander soms nadenken of twijfelen. Dan help je ‘m verder door een voorbeeld te geven. Daarmee maak je iets abstracts concreet. Zie de lezer als een gesprekspartner die ook af en toe de wenkbrauwen fronst, en schiet hem te hulp.

Met voorbeelden maak je complexe informatie toegankelijk.

Metaforen helpen ook. Een metafoor is een vergelijking. Zie je blog als radiozender. Jij bent de dj die zorgt dat de luisteraar elke dag op jouw programma afstemt. Dat is een simpele vergelijking die ik kan gebruiken om mijn punt ‘schrijf spreektaal’ mee te onderbouwen.

Zorg dat je weet tegen wie je spreekt

Jouw gesprek met een klant klinkt anders dan een gesprek met je moeder. Dus de spreektaal in je blog stem je af op je publiek.

Dat publiek is niet ‘iedereen die het wil lezen’.

Een boodschap ‘aan iedereen’ klinkt algemeen. Je gebruikt algemene voorbeelden en je blijft hangen in… algemene zaken. Brrr!

Met een boodschap aan iedereen bereik je niemand.

Je blog is een gesprek met je ideale klant. En als je het verhaal van die klant kent, dan wéét je hoe je hem kan boeien.

Het plaatje van de ideale lezer noemen we een avatar of een persona. In mijn artikel hoe een persona je helpt om soepeler te schrijven, lees je ook het verhaal van Marleen, mijn fictieve ideale lezer.

Zo’n Marleen is verrekte handig. Want vraag ik me af ‘is dit een goed onderwerp voor mijn blog?’ dan hoef ik het in gedachten alleen even voor te leggen aan Marleen 🙂

Laat iemand jouw blog aan je voorlezen

Leuke check: laat iemand eens jouw blog voorlezen. Hoe klinkt je tekst? En klinkt de voorlezer nu een beetje zoals jij klinkt als je aan het vertellen bent?

Het maakt niet uit als het een man is die de blog van een vrouw leest of andersom. Ik heb het niet over de fysieke stem van de voorlezer maar over jouw blogstem.

Je blogstem vinden, jouw eigen tone of voice… Ik vind het altijd geweldig om bij klanten te zien hoe Wikipedia-achtige teksten steeds meer persoonlijkheid krijgen.

The easy, conversational tone of good writing comes only on the 8th rewrite – Paul Graham in Big Ideas from the Computer Age

Sommige teksten moet je misschien 8 keer herschrijven voordat je de juiste toon hebt. Maar hoe meer je oefent in spreektaal schrijven, hoe minder actief de vertaal-app spreektaal-schrijftaal wordt.

Kijk eens naar je meest recente blog. Hoe spreektalig is die? Een 10 is helemaal spreektaal, een 1 is helemaal schrijftaal. Laat het weten in de reacties!

Ook interessant voor je:

• Copywriting helpt je bedrijf verder (en dat bedrijf is een potje!)
• 5 recepten voor 15 minuten blogs
• 10 tips om je website akelig goed te beveiligen